Çağatay edebiyatı, Türk edebiyatının üç büyük sahasından biridir. Ali Şir Nevai ile sembolleşen ve XVI. asırdan itibaren Özbek klasik edebiyatı adıyla bilinen bu edebiyat, XX. asır başlarına kadar varlığını sürdürmüş; Nevai’den sonra da önemli şair ve edipler yetiştirmiştir. Şeybani Han’ın Timuriler’e son vermesinin ardından birden fazla merkeze bölünen Orta Asya siyasal yaşamı, bu tarihten sonra Hanlıklar Dönemi adıyla yeni ve farklı bir görünüm kazanmıştır. Bu görünüm sosyal ve siyasal olarak olumsuz gibi görünse de kültürel anlamda güzel gelişmelere kapı aralamıştır. Zira idari olarak birden fazla merkezin ortaya çıkması imaret, kültür ve sanat faaliyetlerinin farklı ve daha geniş alanlara yayılması sonucunu doğurmuştur. XVI. asrın başından itibaren ortaya çıkan bu fiili durum, klasik edebiyata da olumlu yansımış ve Hokant, Buhara ve Hive Hanlığı merkezlerinde sanat ve edebiyat gelişmesini sürdürmüştür. Bütün yaşamını geçirdiği Hive ve Buhara arasında sanatını icra eden Nişati, yukarıda değinilen gelişmelere hem sanatkar hem de aydın olarak katkı sağlamış örnek bir kişiliktir. Zira Nişati şiirdeki dil, üslup ve değindiği konularıyla bir yandan döneminin sosyal hayatına ışık tutmuş bir yandan da dönemindeki ve sonraki şair ve ediplere örnek olmuştur. Bu anlamda Ali Şir Nevai, Lütfi ve Fuzuli gibi Türk şairlerinin izinden giden Nişati, bir anlamda Nevai’nin XVIII. asırdaki tecessüs etmiş halidir. Şair olarak oldukça üretken olan Nişati’nin Hüsn ü Dil Destanı adlı sembolik bir mesnevisi ile çeşitli antolojik eserlerde kayıtlı çok sayıda şiiri günümüze kadar ulaşmıştır. Ancak Nişati şiir yazmadaki gayretini, yazdıklarını bir araya getirmede gösterememiş; bütün eserleri müstensihler tarafından yazıya geçirilmiştir. Günümüzde başta Özbekistan Fenler Akademisi Şarkşinaslık Enstitüsü el yazmalar bölümü olmak üzere çeşitli kütüphanelerin nadir eserler kısımlarında, Nişati’nin de şiirlerinin bulunduğu birçok beyaz ve benzeri şiir toplamı yer almaktadır. Ancak bunlar içerisinde en çok bilinenleri; ÖFAŞİ, No: 1197, 1266-1, 1198, 7013, 7054 vd. Semerkant Üniversitesi Fundamental Kütüphanesi el yazmaları No: 212-829. Ali Şir Nevai Devlet Edebiyat Müzesi, No: 156/II. Bunlar içerisinde en kapsamlı olanı, Nişati henüz hayattayken döneminin önde gelen şair ve hattatlarından Kamil Harezmi’nin oğlu, Mirza mahlaslı Muhammed Resul’ün istinsahı olan el yazmadır. Biz de çalışmamızı bu nüshayı esas alarak hazırladık. Ancak bu nüshanın esas alınmasının asıl sebebi, bütün çaba ve uğraşmalarımıza rağmen diğer nüshalara ulaşamayışımızdır. El yazmadaki şiirler, mürettep Divan tertibinden farklı olarak gazeller, musammatlar, kaside şeklinde sıralanmıştır. Biz de çalışmamızı müstensihin sıralamasına riayet ederek hazırladık. Çalışmamız giriş, metin, tıpkıbasım ve sözlük bölümlerinden oluşmaktadır. Girişte Nişati mahlaslı şairler; Nişati’nin hayatı, edebi kişiliği, eserleri ve Divan’ı hakkında bilgi verilmiştir. Metin kısmında, çeviri yazı sistemi esas alınarak transkripsiyonlu metin; sözlük bölümünde, metinde geçen bilinmeyen kelime ve terkiplerin anlamları; eserin sonunda ise elimizdeki mevcut nüshanın (Ali Şir Nevai Devlet El Yazmaları Müzesi, No: 156) tıpkıbasımı verilmiştir.